William Hogarth en de geboorte van ‘esthetiek’
De term ‘esthetisch’ komt van het Griekse woord ‘aisthēsis’, wat ‘sensatie’ of ‘perceptie’ betekent. Het werd voor het eerst in zijn moderne betekenis gebruikt in het midden van de 18e eeuw door de Duitse filosoof Alexander Baumgarten, die het definieerde als de wetenschap van zintuiglijke kennis of perceptie.
Baumgarten geloofde dat esthetische kennis kon worden verkregen door zintuiglijke ervaring en dat dit een tak van kennis was die los stond van logica en rede. Hij geloofde dat de studie van esthetiek individuen zou kunnen helpen kunst, schoonheid en de zintuiglijke wereld om hen heen beter te begrijpen en te waarderen.
In de 19e eeuw werd de term 'esthetisch' geassocieerd met de Arts and Crafts-beweging in Groot-Brittannië. Deze beweging benadrukte het belang van schoonheid in het dagelijks leven en probeerde de decoratieve kunsten op hetzelfde niveau te brengen als de beeldende kunst. Kunstenaars en ontwerpers, waaronder William Morris en John Ruskin, verdedigden het idee dat functionele objecten zowel mooi als nuttig konden zijn.
De term 'esthetisch' wordt sindsdien gebruikt om een breed scala aan concepten te beschrijven, van visueel ontwerp en architectuur tot literatuur, muziek en zelfs eten. Tegenwoordig wordt het woord vaak geassocieerd met het idee van schoonheid en het streven naar het creëren van mooie dingen of ervaringen.
Over het geheel genomen heeft de term 'esthetisch' een rijke geschiedenis op het gebied van filosofie, kunst en design, en wordt hij nog steeds gebruikt om de manier te beschrijven waarop we de wereld om ons heen waarnemen en ervaren.
Hier zijn enkele interessante feiten over het woord en de culturele betekenis ervan:
-
De term 'esthetisch' werd in de 18e eeuw in het Engels gepopulariseerd door filosoof en kunstcriticus William Hogarth. Hij gebruikte het om de kwaliteiten van schoonheid en smaak te beschrijven die volgens hem essentieel waren voor kunst.
-
De ontwikkeling van de fotografie in de 19e eeuw had een aanzienlijke invloed op de manier waarop mensen over esthetiek dachten. Het daagde traditionele ideeën uit over wat kunst en schoonheid inhielden, en leidde tot een grotere waardering voor alledaagse voorwerpen en scènes.
-
In het begin van de 20e eeuw werd het concept van ‘esthetische ervaring’ een centraal idee in de kunstfilosofie. Filosoof John Dewey betoogde dat de ervaring van kunst niet alleen gaat over het kijken naar of waarderen van schoonheid, maar een actief en participatief proces is waarbij de hele persoon betrokken is.
-
Het idee van ‘esthetische afstand’ werd halverwege de 20e eeuw ontwikkeld door filosoof en literair criticus Wayne Booth. Booth voerde aan dat de emotionele afstand tussen een kunstwerk en zijn publiek noodzakelijk was om het publiek volledig bij het werk te betrekken en de esthetische kwaliteiten ervan te waarderen.
-
Tegenwoordig wordt de term ‘esthetisch’ vaak gebruikt in de populaire cultuur, vooral op sociale mediaplatforms zoals Instagram en TikTok. Het wordt vaak gebruikt om een bepaalde stijl of visuele esthetiek te beschrijven, zoals minimalistisch, vintage of bohemien.
Over het geheel genomen is de term 'esthetisch' in de loop van de tijd geëvolueerd en heeft hij veel verschillende betekenissen en toepassingen gekregen. Vanaf de wortels in de Griekse filosofie tot het moderne gebruik ervan in sociale media is het woord een krachtig en suggestief concept gebleven in de kunst, cultuur en het dagelijks leven.